Nışan GÜREH
Anadolu Kültür ve Araştırma Derneği’nin (AKA-DER) Kadıköy şubesinde 11 Nisan Pazar günü ‘Tarihin Horona Durduğu Yer: Pontos; Kemençenin Asi Çocukları’ başlıklı bir etkinlik düzenlendi.
Etkinlik, yazar Yorgo Andreadis’in, büyük teyzesinin hayat hikâyesini anlattığı ‘Tamama: Pontus’un Yitik Kızı’ adlı kitabından uyarlanan belgesel filmin gösterimi ile başladı.
Asan: “Konuştuğu dili bilmeyen bir halkın ferdiydim”
Etkinlikte, araştırmacı-yazar Ömer Asan da Pontus kültürü ve tarihi üzerine bir konuşma yaptı. Asan, “Devlet okullarında okudum, devletin üniversitesini bitirdim ama kendimde bir farklılık hissediyordum. Yaşadığım coğrafyada daha önce Rumların yaşadığını, buraları nasıl terk ettiklerini biliyordum. Ailemde yaşlılar, anneannem, annem bazen anlamadığım bir dilde konuşurlardı. Üniversite yıllarında bu dilin Rumca olduğunu öğrendiğimde çok şaşırdım. Bu konuda anneanneme ve dedeme sorular sordum ve onlardan çok şeyler öğrendim. Evimizde Rumca konuşuluyordu. Ben bu dili anlıyordum ama konuşamıyordum; Türkçe karşılık veriyordum. Konuştuğu dili bilmeyen bir halkın ferdiydim.”
Pontus kültürü üzerine çalışmaya başladığında kaynak bulmakta zorlandığını söyleyen Asan, Belge Yayınları’ndan çıkan kitabını ve sonrasında yaşadıklarını şöyle anlattı: “İlk kitabım, Pontus kültürü ve halk şarkıları üzerineydi. Folklorik bir çalışmaydı. Bu kitabım Yunanistan’da yoğun ilgi gördü. İlk ziyaretim gerçekten çok ilginçti. Yunanistan, sanki yaşadığım yer gibiydi. Kendimi evimde hissettim. 2000’li yılların başlarında yükselen etnofobi yüzünden ben de mağdur oldum. Katıldığım bir programda, sunucunun saldırgan tutumu yüzünden ‘Pontus Kültürü’ kitabım mahkemelik oldu. İşin ilginç yanı, kitap mahkemelikken talibi arttı ama yasaklandı.”
Panelden sonra, Apolas Lermi, Ekin Uzunlar, Sürmene-Beşköylü Adem Ekiz, Nikos Mihailidis ve Ayşenur Kolivar, geleneksel Pontus Rum şarkılardan oluşan bir dinleti sundular.