Barış MUMYAKMAZ
BİA Haber Merkezi
Dış siyasette Ermenistan’la imzalanan protokol, iç siyasette demokratik açılımlar tartışılırken Türkiyeli Ermenilerle sınırın açılması, demokratikleşme süreci, Türkiye toplumuna aidiyetleri gibi konularda konuştuk. Bugün Nor Radyo’dan Sayat Tekir konuğumuz.
Nor Radyo, kurucularını çoğunlukla Ermenilerin oluşturmasına karşılık, Türkiye’de kendi kimlik ve kültürünü paylaşmak isteyen herkese açık ender radyo istasyonlarından. İnternet sitesi üzerinden interaktif yayınlar yapan Nor Radyo, her gün 19:30 – 01:00 saatleri arasında dinlenebilir. Sayat Tekir ile Nor Radyo’nun kuruluş öyküsü üzerinde konuştuk.
Nor Radyo’yu kurma fikri nasıl doğdu?
Türkiye Ermenileri arasında radyo kurma fikri uzun zamandır vardı. Ama faaliyete geçememişti. Ayrıca daha önce Yaşam Radyo’da program yapan Ermeni radyocular vardı. Biz ilk olarak Mayıs 2006’da düşündük. Fakat o zamanın koşullarında projeyi ertelememiz gerekti. Hrant Dink’in öldürülmesi Türkiye’deki Ermenileri harekete geçirdi ve bu süreç sonunda Nor Zartonk ve Nor Radyo ortaya çıktı. Nor Radyo 17 Ocak 2009 günü “Unutmak Kaybetmektir” adlı etkinliğimiz ile yayın hayatına başladı.
Nor Radyo yalnızca Ermenileri mi temsil ediyor?
Nor (Yeni) Radyo’nun kurucularının çoğu Ermeni’ydi. Ama radyomuzun Türkiye’deki tüm halkların sesini duyurmasını istedik. Bu yüzden, Nor Radyo’yu kendi kimlik ve kültürünü paylaşmak isteyen herkese açık tuttuk. Şu an beş farklı dilde program yapıyoruz: Ermenice, Türkçe, Hemşince, Kürtçe ve Rumca. Ayrıca, Süryanice olan programımız çok yakında yayına başlayacak.
Yayınlarınızı internet üzerinden yapıyorsunuz. Bu bir avantaj mı?
Hem iyi hem de kötü yanları var. İyi yanı, internetin geleceğin iletişim platformu olması ve bize Afrika haricinde bütün kıtalarda dinlenebilme imkanı vermesi. Ayrıca, MSN üzerinden programlarımız esnasında interaktif bir ortam sağlayabiliyoruz. Kötü yanı ise, sadece interneti olan insanlara ulaşabilmemiz.
“Yalnızca Ermeniler dinlemiyor”
Programlarınızı genelde kimler ve nerelerden dinliyor?
Programlarımızı her yaştan insanlar dinliyor. Türkiye’deki dinleyicilerimiz kesinlikle yalnızca Ermeniler değil. Her kesimden dinleyicimiz var. Ancak yurtdışındaki dinleyicilerimizin daha çok Ermeni olduğunu söyleyebilirim. Ayrıca, Ermenice yayınlanan programlarımıza yaşlıların da ilgisi epey fazla. Türkiye’de en çok İstanbul, Ankara, İzmir, Diyarbakır, Zonguldak ve Bolu’da dinleniyoruz. Yurtdışında ise dinlendiğimiz ülkeler arasında Fransa, İsviçre, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Lübnan hatta Avustralya ve Arjantin’i bile sayabilirim.
Hangi konular üzerine programlar yapıyorsunuz?
Ermenice haber programlarımız genelde haftalık haber ve yorum üzerine. Bunun dışında, film müzikleri, kültür-sanat gündemi gibi diğer konularla ilgili programlarımız var. Ayrıca bir konuya değinmeden edemeyeceğim: Nor Radyo yayıncılığı tamamen gönüllülük üzerine dayanıyor. Radyo yayınını yaptığımız bir merkez var ama insanlar kendi evlerinde de yayın yapabiliyor. Konuklarını evlerinde ağırlıyorlar. Bu da samimiyeti arttırıyor. Kısacası, Nor Radyo’nun ekonomik olarak geliri değil, götürüsü var. Mikrofonlarımızı bile kendi paramızla aldık.
Nor Radyo’nun ayrıca Nor Zartonk (Yeni Uyanış) ile bağlantılı olduğunu biliyoruz. Biraz da ondan bahsedelim. Nor Zartonk’un doğuşu nasıl oldu?
Nor Zartonk (Yeni Uyanış), 2004 yılında e-posta grubu olarak doğdu. Entelektüel tartışma amacı güdüyordu. Ancak grubun asıl ete kemiğe bürünüş tarihi olarak Hrant Dink’in öldürülüşünü vermek daha isabetli olur.
Diplomasinin önemi
Nor Zartonk adını “Türkiye’de azınlık olmak” adlı anket ile duyurmuştu…
“Türkiye’de azınlık olmak” adlı anketi 2007’de düzenledik. Ermeni cemaatinden farklı yaş gruplarında 500 kişiye ulaştık. Hatta 2007 anketinin, yeni gelişmelere göre bir kıyaslamasını yapabilmek için şu an başka bir anket daha düzenliyoruz.
Bunun dışında, Nor Zartonk’un internet sitesinde Huys adlı bir bilgisayar oyunu var. Bundan biraz bahseder misiniz?
Huys (Umut), Hrant Dink’in öldürülmesinden iki yıl sonra, bu acı olayı hatırlatmaktan öte, esas olarak sürece dair kendince bir yorum içeriyor. “Unutmak Kaybetmektir” sözü belki de en iyi kazanmak/kaybetmek üzerinden tanımlanan bilgisayar oyunu formunda eleştirel bir ifade bulabilir. Huys oyununun tek kuralı da bu zaten; hatırlatmaya çalışmak. Ermenice, Türkçe ve İngilizce dillerinde oynanabiliyor. Oyunda Hrant Dink öldürüldükten sonra dava süreci ve diğer ilişkili olaylar kısa metinlerle aktarılıyor. Oyun arayüzünde “Hepimiz Hrant’ız, Hepimiz Ermeniyiz.” Pankartı arkasındaki insanları görüyoruz. Zaman geçtikçe insanlar unutuyor ve silikleşiyor. Oyuncu olarak insanların ellerindeki dövizlere tıklayarak onların kaybolmasını engellemeye çalışıyoruz.
Son olarak, Nor Radyo ve Nor Zartonk’un Türkiye-Ermenistan sınırının açılmasındaki tavrı nedir?
Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin önkoşulsuz normalleşmesi ve sınırın açılmasını destekliyoruz. İnsanların biraraya gelmesi çok önemli. Eğer bu gerçekleşirse, tarihi trajediler dahi birçok konunun tartışılması mümkün hale gelebilir. Ancak iki tarafın siyasi liderlerinin de ilişkilerin geliştirilmesinde yeterince çaba gösterdiğine inanmıyoruz. Onlar yalnızca oy peşinde koşuyor. Bu işi çözebilecek tek merci halklardır. Bu yüzden, bizim için sivil diplomasi daha büyük bir önem taşıyor.